Angst voor terugkeer van kanker
Ook na een succesvolle kankerbehandeling ervaart ruim de helft van de mensen angst dat de kanker terugkomt. Enige angst is een normale en invoelbare reactie. Maar, als de angst het dagelijks leven gaat beheersen en leidt tot beperkingen kan het zinvol zijn met professionele begeleiding nieuwe manieren te leren om hiermee om te gaan.
Hoe vaak komt deze angst voor?
Samen met een groep internationale collega’s bundelde Luigjes data van 9.311 mensen van 46 studies uit 13 landen van over de hele wereld. Hieruit bleek dat 40% van de mensen last heeft van matige angst en 19% van ernstige angst voor terugkeer voor terugkeer. Deze angst komt vaker voor bij jonge dan bij oude mensen. Bovendien komt het vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
94% heeft behoefte aan ondersteuning
Vervolgens ontwikkelde Luigjes met de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties een vragenlijst om te onderzoeken aan wat voor ondersteuning mensen met angst voor terugkeer van kanker behoefte hebben en in hoeverre hierin wordt voorzien. Van de 4.511 respondenten die last hadden van angst voor terugkeer gaf 94% aan behoefte te hebben aan ondersteuning. De meest voorkomende behoeften waren praten over de angst voor terugkeer (69%), het ondernemen van leuke activiteiten ter afleiding (54%) en psychologische hulp of coaching (40%).
Internetbehandeling begeleid door de huisarts
Er bestaan gelukkig effectieve, specialistische psychologische behandelingen voor angst voor terugkeer van kanker. Maar gezien het grote aantal mensen dat kanker overleeft is het niet mogelijk om iedereen deze specialistische behandelingen te bieden. Minder intensieve vormen van ondersteuning zijn schaalbaarder en goedkoper, en kunnen ook aantrekkelijker zijn voor patiënten. Daarom ontwikkelde het Helen Dowling Instituut de internetbehandeling ‘Minder angst na kanker’. Het programma is gebaseerd op cognitieve gedragstherapie (CGT) en bevat informatie, oefeningen en video’s van andere patiënten. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat dit programma zonder begeleiding van een zorgprofessional niet goed werkt, omdat mensen het lastig vinden om alleen achter de computer met hun angst aan de slag te gaan.
Daarom heeft Luigjes onderzocht of de internetbehandeling effectief is als deze wordt aangeboden vanuit de huisartspraktijk en wordt gecombineerd met drie tot vijf gesprekken met de praktijkondersteuner GGZ (POH-GGZ) van de huisarts. In de gesprekken krijgt de patiënt de ruimte om zijn verhaal te delen, kan hij vragen stellen en is er de mogelijkheid om onderwerpen uit het programma verder uit te diepen. Deze blended behandeling bleek effectief in het verminderen van angst voor terugkeer van kanker in vergelijking met de gebruikelijke zorg die mensen ontvangen. Ook de algemene mentale gezondheid verbeterde door de behandeling. De verbeteringen hielden 10 maanden later nog stand.
Implementatie
Momenteel wordt de internetbehandeling Minder angst na kanker geïmplementeerd in de huisartsenpraktijken. De Helen Dowling Academie ontwikkelde speciaal voor de POH-GGZ een scholing gericht op het geven van de internetbehandeling. De scholing bestaat uit onderwijs over angst bij kanker en specifiek over het online behandelen van deze klacht. Meer informatie is te vinden op hdi.nl/academie
