Onderscheid tussen lichaam en geest
Sinds Descartes het dualisme introduceerde, worden lichaam en geest gezien als twee afzonderlijke delen van een mens. In lijn met het dualisme wordt in de geneeskunde het latente ziektemodel gehanteerd: het idee dat symptomen worden veroorzaakt door een onderliggende ziekte. In het geval van bijvoorbeeld longkanker worden symptomen zoals kortademigheid en hoesten veroorzaakt door een tumor in de longen. Hoewel het latente ziektemodel goed aansluit bij bepaalde aspecten van de geneeskunde, wordt het ook gehanteerd in de psychologie en psychiatrie. Het latente ziektemodel houdt echter geen rekening met het feit dat psychische symptomen elkaar beïnvloeden.
De netwerkbenadering: symptomen in verbinding
Als alternatief is er de netwerkbenadering. De netwerkbenadering biedt ons een innovatieve manier om psychische stoornissen te begrijpen. Het focust zich niet op de onderliggende oorzaak (je voelt je somber omdat je een depressie hebt) maar richt de aandacht op de symptomen en hun onderliggende verbindingen (je hebt last van fysieke symptomen, waardoor je je angstig voelt, piekert en slecht slaapt, wat leidt tot vermoeidheid en concentratieproblemen, met als resultaat dat je je waardeloos en somber voelt). Deze dynamische manier van kijken sluit ook beter aan bij de klinische blik van psychologen en psychiaters.
Aansluiten bij klachten van individuele patiënt
Door deze focus op symptomen en hun onderlinge verbindingen wordt het onderscheid tussen een lichamelijke of geestelijke oorzaak overbodig stellen Marije en Melanie in hun paper. Ze beschrijven hoe de netwerkbenadering kan helpen problemen te overwinnen die we tegenkomen wanneer we psychische stoornissen bij mensen met kanker of andere ziekte diagnosticeren en behandelen. Het stimuleert nieuw onderzoek waardoor we de complexiteit van psychische problemen beter kunnen begrijpen en daarmee de behandeling beter kunnen laten aansluiten bij de individuele patiënt.
Bekijk de paper die op 12 februari 2019 werd gepubliceerd in Translational Behavioral Medicine:
Capturing the complexity of mental disorders in the medically ill: the network approach on behavioral medicine
REFINE onderzoek bij het HDI
Momenteel wordt er binnen het REFINE project onderzocht hoe de netwerkbenadering meer inzicht kan geven in vermoeidheid na kanker en hoe het behandelaren kan ondersteunen de best passende zorg te leveren.
