Waarom ben ik zo moe?

Een gevoeliger immuunsysteem

Een ziekte zoals kanker kan ervoor zorgen dat je immuunsysteem gevoeliger wordt. Het reageert dan sneller en heftiger op virussen, maar bijvoorbeeld ook op stress. Bij een virus of stress stuurt het immuunsysteem zogenoemde ‘boodschapperstoffen’ naar je hersenen. Die geven je een grieperig gevoel: je voelt je slap, futloos en je hebt nergens zin in. Als er een virus is, is het goed om rust te nemen. Maar na stress is het juist belangrijk om te bewegen, ook al voelt dat misschien niet zo.

Bezorgdheid en piekeren

Door ziekte kan je je bezorgd en gespannen voelen. Sommige mensen proberen dit te verminderen door er zo min mogelijk aan te denken. Soms lukt dat niet. En kost het wegduwen van de gedachten juist energie. Ook piekeren over je vermoeidheid kan je extra moe maken. Gedachten als ‘Dit zal nooit meer overgaan’, helpen niet echt bij vermoeidheid. Alles lijkt dan zinloos te zijn. Gedachten als  ‘Met goede hulp is het misschien mogelijk te herstellen’ kunnen juist het gevoel geven dat je niet bij de pakken neer hoeft te zitten.

Slaap

Pijn, onzekerheid, onrust, angst en verdriet kunnen je slaap verstoren. Jouw ‘biologische klok’, die bepaalt wanneer je slaperig bent of wakker wordt, raakt dan van slag. Je kunt deze biologische klok weer in een normaal ritme brengen door gedurende langere tijd op vaste tijdstippen te gaan slapen en op te staan. Om een goed ritme te krijgen is het beter om overdag niet te slapen, maar zo nodig wel te rusten. Om in slaap te vallen kan het helpen een ontspanningsoefening te doen.

Activiteiten

Doorgaan als je eigenlijk niet meer kunt, is roofbouw plegen op je energievoorraad. Het opladen daarvan kost veel meer tijd dan het opmaken. Hierdoor kun je steeds pieken en dalen hebben: veel doen en daarna weer niets waard zijn. Of je doet zo min mogelijk, in de hoop dat de vermoeidheid afneemt. Meestal werkt dit averechts: je conditie en energieniveau nemen zo steeds verder af. De kunst is te leren de pieken eraf te halen en jouw bezigheden rustig op te bouwen. Dit kan in kleine stapjes en met veel afwisseling in lichamelijke, sociale en mentale bezigheden.

Omgeving

Als de diagnose kanker kortgeleden is gesteld, hebben mensen in jouw omgeving vaak meer begrip dan wanneer je al lange tijd erg moe bent. Dit kan spanning geven en je vermoeidheid erger maken. Het is vaak moeilijk duidelijk te maken wat er precies voor jou veranderd is. Hierdoor kun je je teleurgesteld voelen, onenigheid krijgen of het contact met sommige mensen kwijtraken. Het kan helpen als jij zélf duidelijk weet wat je hoopt, verwacht en graag wilt. Deel dit met anderen.

Overleg met je (huis)arts

Het is belangrijk om te ontdekken waardoor je vermoeidheid ontstaat of wordt verergerd. Zo weet je beter wat je eraan kunt doen. Soms is er een makkelijk behandelbare reden, zoals bloedarmoede. Het is daarom belangrijk altijd met je huisarts of specialist te overleggen of zoiets bij jou een rol speelt. Maar ook als de oorzaak ingewikkelder is, zoals het eerder genoemde gevoeliger immuunsysteem kun je leren beter om te gaan met je beperkte energieniveau. Kijk bijvoorbeeld naar onze tips tegen vermoeidheid of hulp van het HDI of andere zorgverleners.