u bent hier: Homepage Nieuws Corona-angst de hand schudden

Corona-angst de hand schudden

“Kankerpatiënten zijn behoorlijk veerkrachtig.” Dat is de eerste conclusie van gz-psycholoog Coen Völker na drie weken therapie in tijden van corona. “Sommigen zijn weliswaar behoorlijk angstig, voelen zich onveilig en twijfelen over behandelingen nu er een virus heerst. Maar de meesten zijn niet in paniek. Met alle cliënten sprak ik over corona en veel cliënten blijken op een behoorlijk veerkrachtige manier met deze noodtoestand om te gaan.” Hoe kan dat? Wat doen cliënten van het HDI waardoor ze de angst kunnen begrenzen? Wat hebben ze in het verleden door hun kankertijd geleerd waardoor ze nu met corona overeind blijven?

Dit is Coen Völker. GZ-psycholoog bij het Helen Dowling Instituut.

Door: Coen Völker, gz-psycholoog bij het HDI

De HAND schudden

In tijden van COVID-19 mogen we elkaar de handen niet schudden. Maar wat is eigenlijk de betekenis van ‘handen schudden’?  Als je handen schudt erken je de aanwezigheid van de ander. Je erkent ‘jij bent hier, en ik ben hier’. Je maakt contact en schuwt de ander niet, ook al is het je rivaal. En dan laat je de hand weer los. Best toepasselijk voor angst. Vanuit het acroniem H.A.N.D. beschrijf ik 4 stappen die ik veel patiënten ook bij corona-angst zie nemen: Herkenning, Acceptatie, Nieuwsgierigheid en Delen.

Stap 1: Herkennen

Veel (ex-)kankerpatiënten herkennen de huidige situatie. Velen weten wat het is om in isolatie te zijn. Velen weten hoe het is om bang voor een virus te zijn als je net herstelt van chemotherapie of bestraling. En velen herkennen de angst, het piekeren en de onzekerheid over toekomst en gezondheid. Deze gevoelens herkennen geeft al enig houvast en afstand. Angst blijkt een oude bekende waarmee toch ook te leven valt. Angst blijkt ook heel begrijpelijk en normaal in deze crisissituatie. Maar ook het ‘hier en nu’ opzoeken helpt volgens veel kankerpatiënten. Tijdens oncologische behandelingen blijkt toekomst vaak ver weg. Velen zeggen dan bij de dag te leven en niet te ver vooruit te denken. Ook ontspanningsoefeningen, ademhalingsoefeningen en mindfulness kan helpen om in het ‘hier en nu’ te komen als je gedachten veel naar de toekomst vliegen.

Stap 2: Accepteren

Veel kankerpatiënten leerden al het belang van acceptatie en het gevaar van verzet. Wie zich verzet tegen de onzekere gevolgen van ziekte probeert een oncontroleerbare situatie te controleren. En dat is uitputtend. Het is onmogelijk onze toekomst en onze gezondheid volledig te regisseren. Accepteren dat je met alle (on-)gemakken thuis moet blijven is beter dan jezelf blijven ergeren over wat anders gaat dan gehoopt. Acceptatie is niet dat je erbij moet neerleggen of dat je geen stress mag hebben. Acceptatie is stoppen met verzetten. Wat het effect van het coronavirus precies zal zijn weten we nu nog niet. Probeer dat te erkennen.

Stap 3: Nieuwsgierig blijven

Dr. Jud Brewer is psychiater en angst-onderzoeker. Hem viel op dat mensen die nieuwsgierig zijn minder angstig blijken. Met een open en nieuwsgierige houding maak je een pas op de plaats, bekijk je de situatie met andere ogen en verwonder je over wat je ziet. Met angst heb je weinig belangstelling voor het ‘Nu’ en wil je naar een toekomst die veilig voelt. Nieuwsgierigheid remt de delen van je hersenen die met angst te maken hebben. Nieuwsgierigheid vertraagt, angst versnelt. Paniek jut op, belangstelling kalmeert. Ook nu zie ik mensen die niet kunnen wachten tot de thuisisolatie voorbij is. Maar ik zie ook mensen die op een gezonde manier nieuwsgierig zijn naar hoe de komende weken thuis zullen verlopen. Kalmerende belangstelling dempt angst. Ook in jezelf. Dr. Brewer plaats dagelijks korte video’s met concrete tips over angst, het coronavirus en de hersenen op zijn Youtube-kanaal vanuit de serie “Coronavirus Anxiety Daily Updates. Blijf open en nieuwsgierig, ook al loopt het echt fors anders dan we willen.

Stap 4: Delen van dubbele gevoelens

Dubbele gevoelens delen blijkt ook behulpzaam. Zowel na corona als na een goede kankeruitslag. Na een goede uitslag zijn veel kankerpatiënten niet alleen maar blij. Ze weten dat er later nieuwe controles komen. De dreiging trekt zich even terug maar is niet voorbij. Leren leven met kanker is leren leven met die dreiging, met die onzekerheid. Ook bij corona is die dreiging voelbaar. Op gezondheidsvlak, op economisch vlak, op het sociale vlak. Ook thuiswerken geeft dubbele gevoelens en veel kankerpatiënten hebben geleerd deze te delen. Deel daarbij niet alleen gevoelens van angst en onzekerheid maar deel ook positieve gevoelens. Deel je humor, liefde en waardering. Deel wat je bijzonder vindt aan de huidige situatie. Dat geeft tegenwicht aan angst en geeft verbinding met anderen. Verbinding voelen beschermt echt tegen angst. Spreek je dus uit en geef je angst af en toe de hand.

Coen Völker is gz-psycholoog bij het Helen Dowling Instituut in Bilthoven en Arnhem. Daarnaast is hij co-auteur van het boek Angst na Kanker (Verhulst & Völker, 2018)

Recente nieuws

Zo beoordelen cliënten onze zorg.

Bekijk hier de volledige resultaten uit ons tevredenheidsonderzoek. Onze zorg ook beoordelen? Dat kan op Zorgkaart Nederland.

Tevredenheid

Afname stemmingsklachten

Beveelt ons aan